12 marca 2024

Mimo, że od odkrycia zjawiska rozszczepienia jądra atomowego minęło już ponad 80 lat, jego wykorzystanie wciąż budzi wiele emocji i kontrowersji. Dr hab. Aleksandra Wrońska opowie o podstawach fizycznych tego zjawiska, historii jego odkrycia i niemal natychmiastowym rozwoju technologii je wykorzystujących: militarnych - symbolizowanych przez Roberta Oppenheimera, oraz pokojowych - reprezentowanych przez Enrico Fermiego. Postara się też odpowiedzieć na pytanie, czy potrafimy dziś rozsądnie i bezpiecznie korzystać z energii jądrowej.

26 marca 2024

Choć nieskończoność wyziera w matematyce na każdym kroku, dopiero stosunkowo niedawno nauczyliśmy się ją badać. A raczej nie tyle „ją”, ile „je”, albowiem jak ze zdumieniem odkryli matematycy, w istocie nie ma jednej nieskończoności, lecz nieskończenie wiele. Tworzą one różnorakie systemy „liczb pozaskończonych”, które rozszerzają stare, dobre liczby naturalne.

Podczas wykładu przyjrzymy się niektórym takim systemom, w tym tzw. liczbom kardynalnym i liczbom porządkowym, a także liczbom nadrzeczywistym Conwaya, które oprócz obiektów nieskończenie wielkich zawierają także obiekty nieskończenie małe. Oczywiście nie zabraknie przy tym próby odpowiedzi na pytanie: „Po co to wszystko?”

9 kwietnia 2024

Wieloletni postęp w jakości produkowanych pamięci magnetycznych związany był z odkrywaniem i wykorzystaniem coraz lepszych materiałów. Jednak dla każdego materiału magnetycznego istnieje graniczna gęstość zapisu danych: jeżeli bity są zbyt małe, to tracą pamięć. Idea dalszej miniaturyzacji jest bodźcem do poszukiwania kryształów, w których bity informacji można by przechowywać w pojedynczych magnetycznych molekułach.

Profesor Michał Rams podczas wykładu, po wprowadzeniu kilku pojęć ważnych przy opisie materiałów na pamięci magnetyczne, opowie o współczesnych odkryciach kilku związków, które były przełomowe w badaniach magnetyzmu molekularnego.

23 kwietnia 2024

Kosmologów, lecz nie tylko ich, nurtuje pytanie, jaki jest kształt naszego Wszechświata. Odpowiedzi na to pytanie szukano już w Starożytności i posługiwano się modelami na miarę ówczesnej wiedzy. Gdy wiedza zarówno astronomiczna, jak i matematyczna pogłębiała się, modele były coraz bardziej rozbudowywane.

Naturalnie modeli dostarcza matematyka. Jakich? Czy można je jakoś poklasyfikować? Które są bardziej pasujące do rzeczywistości, a które należałoby odrzucić? Podczas wykładu spróbujemy, przynajmniej częściowo, zmierzyć się z tymi pytaniami.

7 maja 2024

21 maja 2024